Het is nu definitief: vanaf het 45ste levensjaar gaat het met ons mentaal snel bergaf, aldus het prestigieuze British Medical Journal. De “cognitieve vermogens” (geheugen, zin voor logica, begripsvermogen) laten het afweten, we worden vergeetachtig en verward.
Eigenlijk is dat een verbijsterende vaststelling, want het zijn uiteindelijk de 45+-ers die over deze planeet regeren. In alle maatschappelijke geledingen zwaaien ze de plak, terwijl ze aan een recordtempo hersencellen verliezen. Op alle domeinen falen ze dan ook, van Fukushima tot Wall Street: politiek, technologie, economie, milieu,- we gaan planetair regelrecht de verdoemenis in, zonder meer dankzij de gescleroseerde breinen. Ik noem het de ouderdomsparadox: hoe minder hersencellen, hoe meer macht.
Het “jeunisme”, de jeugdcultus die o.m. in de popcultuur hoogtij viert, is eigenlijk maar een mistgordijn voor dat wat men gerontocratie noemt: het complot van de oude(re) mannen,- ik zeg wel degelijk: mannen. Hoe hebben ze dat klaargespeeld?
“Kiemen van distopie”
Biologisch gezien komt macht enkel toe aan de exemplaren die het voortbestaan van de so
ort kunnen waarborgen, de alfa-dieren dus. Maar in de antroposfeer weten de oudere mannetjes, die biologisch afgeschreven zijn, zich te handhaven en hun eigen noodzakelijkheid te herdefiniëren, onder het mom van “maturiteit”. Macht is sowieso een compensatiefenomeen: omdat de biologische nuttigheid verdwijnt moet er een “levensverzekering” afgesloten worden die de groep belet om het nutteloze exemplaar te elimineren. Politici, zakenlui, wetenschappers, kunstenaars: het zijn beta en gamma’s die rondlopen met een alfa-sticker. Ze doen alsof ze macht hebben, en ze krijgen die ook echt.
Wat al zo lang sluimert als een “generatiekloof”, lijkt nu de afmetingen afgenomen te hebben van een oorlog tegen de seniliteit.
Al deze “excellenties” leven biologisch op krediet, maar ze zijn erin geslaagd om een fictieve meerwaarde af te dwingen. Hun hoge stand in de sociale hiërarchie berust niet op reële potentie, maar op blufpoker, een soort intelligentie van de domheid.
Dat is een pervers gegeven, het resultaat is dan ook catastrofaal. Maar aan het einde van de eerste decade van de XXIste eeuw verschijnt er toch iets dat lijkt op een opstand tegen het complot van de dementerenden. Wat al zo lang sluimert als een “generatiekloof”, lijkt nu de afmetingen afgenomen te hebben van een oorlog tegen de seniliteit. En kijk: uitgerekend op een van de hoogmissen van de gerontocratie, de top van het Wereld Economisch Forum in Davos/Zwitserland (waar anders?), worden voor het eerst “kiemen van distopie” (sic) gesignaleerd, zijnde apokalyptische denkbeelden die onder jongeren sluimeren, en die leiden tot een regelrechte gerontofobie tegen de oude orde, het krakkemikkige systeem, maar vooral ook de fysieke vertegenwoordigers ervan. Occupy Wall Street, de Indignados en de Arabische Lente worden geciteerd. En het fenomeen is nog veel breder.
Generatie-oorlog
Met de vergrijzing en de kanteling van de pensioenspyramide (de actieven die betalen voor de gepensioneerden), zelf het gevolg van een stijgende levensverwachting, 
wordt het economisch nut van de ouderdom aarzelend uit de taboesfeer gehaald. Het recente opstootje tussen de jonge pensioenminister Vincent Van Quickenborne en de vergrijsde vakbonden had een existentiële dimensie, los van de economisch-financiële discussie.
Het besef dat de 45+ers de wereld kapot maken door hun mentale degradatie, kan niet anders dan tot een distopisch denken én een opstand leiden bij de jeugd.
Snel, ik verwacht de komende jaren, zal het debat gevoerd worden op het niveau waar het thuishoort: het cultureel-antropologisch niveau. Moeten wij echt koste wat kost zwaar investeren in medische en farmaceutische spitstechnologie om bejaarden in leven te houden? Anderzijds, als wij senioren “her-activeren”, terug in het economisch circuit halen, wordt de kans op ongelukken nog groter. Wat hebben we aan een gepensioneerde schoolbuschauffeur die een kind doodrijdt? De cultuurclash tussen oud en jong wordt onvermijdelijk, en ze heeft ook een eigen biologische redelijkheid. Het besef dat de 45+ers de wereld kapot maken door hun mentale degradatie, kan niet anders dan tot een distopisch denken leiden bij de jeugd. Zij moet de macht grijpen en de samenleving ont-scleroseren.
Het kan niet zijn dat tachtigers bij ons medisch en farmaceutisch steeds weer opgelapt worden, terwijl op andere continenten het gros van de bevolking niet eens de 45 haalt.
Costa Concordia
Ondertussen kan de pret niet op onder onze gepensioneerden. In de TV-reeks De Benidorm Bastard
s zien we ze aan het werk, de vrolijke hangouderen, de zgn. babyboom-generatie die zich wentelt in haar parasietenbestaan. Een complete welness-industrie en een hele rist boekjes, genre Plus Magazine, een blad met ‘Alle informatie voor een boeiende generatie’, cultiveert het seniorenhedonisme, met aandacht voor die 1001 kleine ongemakken zoals rimpels, erectieproblemen en, jawel, geheugenverlies.
Ze maken goede sier op reusachtige drijvende luxe-resorts zoals de Costa Concordia, alwaar een zatte stripverhaalkapitein Schettino, het verstand op nul, het schip doet kapseizen. Jonge duikers wagen vervolgens hun leven om de oude karkassen op te halen. Er schuilt veel tragi-komedie in die katastrofe, net omdat het een verhaal betreft van ouderdom, glamour en domheid. Idee voor een collectieve euthanasietrip: een cruise naar de zeebodem? De gezonken Costa Concordia: het lijkt een grotesk symbool van een verbroken generatiepact.
God
Natuurlijk had
Freud al die tijd gelijk, hoezeer hij vandaag ook wordt verguisd: God, de kwadratuur van de macht, is in wezen een potentaat-in-verval, een patriarch die zijn falende sexuele kracht compenseert met scheppingverhaaltjes. Vooral de absolute demiurg van het monotheïsme leek Freud een suspecte figuur: een slappe fallus die zijn eigen Viagra-retoriek uitvond, waarvan het Grote Boek niet meer dan een schaduw is. God is de dementerende tiran die eeuwig wil blijven en niet kan vertrekken. God heeft zichzelf een oneindig krediet toegekend, hij is de absolute Benidorm Bastard, vermomd als Machiavelli’s Principe.
God is de dementerende tiran die eeuwig wil blijven en niet kan vertrekken. God heeft zichzelf een oneindig krediet toegekend, hij is de absolute Benidorm Bastard…
God is de absolute parasiet die zelfs geen genoegen neemt met een luxe-sanatorium, maar die resoluut ons bestaan wil domineren, vanuit een tautologische premis die noch te bewijzen, noch te weerleggen valt. Hij is dus een mysterie, slim bekeken voor iemand met nog één hersencel. Want dat is natuurlijk ook een vermakelijke eigenschap van het brein: het herorganiseert zich telkens opnieuw, hoeveel hersencellen er ook afsterven en hoeveel verbindingen er ook dichtslibben. Zo worden en blijven we een God, in het diepst van onze gedachten, hoe dement ook. Zonder deze “tegennatuurlijke” regeneratie zou er van gerontocratie nooit sprake zijn.
De manier hoe religie functioneert, is dan ook exact de wijze hoe macht zichzelf sociaal consolideert in gezagsstructuren allerhande, vanuit een compleet gefakete hersenstructuur, met een compleet gesimuleerde intelligentie, die een compleet virtuele autoriteit oplevert.
Groene koekjes
Met dit alles op de achtergrond is de Occupy-beweging een intrigerende juveniele verwerping van alles wat de oudere generaties hebben opgebouwd en
vandaag bemannen. Dat zal en moet zich op de schoolbanken laten gevoelen. Alleen een resolute pedagogische breuk kan de menselijke soort redden, –gesteld dat die al zou moeten gered worden: het verwerpen van de oude kennis, de maturiteit als argument, het leergezag van de senior vooraan de klas. Ontneem hem zijn rijbewijs en maak er groene koekjes van.
We gaan dan naar twee soorten discours: eentje dat ik literair-theatraal zou noemen, de retoriek van de macht die altijd opnieuw wil bevestigen, en het discours van de wetenschap, pardon: zeg maar fysica.
99% van wat zich als “kunst” presenteert, is een vergrijzingsfenomeen en moet als aanstellerige nonsens gecatalogeerd worden
De eerste wordt helemaal ingenomen door de gerontocratie: politici, kunstenaars en kleinkunstenaars, wetenschappers (vooral menswetenschappers), economen, alle soorten koffiedikkijkers. Zij regeren vandaag,- zij maken de fantasmagorie uit van het ontbindende brein en zijn pathetische retoriek. Het fysische discours daarentegen ontmaskert constant die literair-theatrale baardenkomedie van de macht. Het is jeugdig en basic. Daarom moet ze zich ook keren tegen de literatuur-an-sich, en meteen tegen alle bezigheden die wij als “cultuur” aanzien, maar die eigenlijk de kluit belazeren. 99% van wat zich als “kunst” presenteert, is een vergrijzingsfenomeen en moet als aanstellerige nonsens gecatalogeerd worden.
De fysica is, in de Nietzscheaanse zin, een jonge, “Fröhliche Wissenschaft”, een rede die alles ontluistert maar die wellicht ook als enige de fatale schipbreuk kan afwenden. De fysica is biologisch en compromisloos. Er moet daarbij onvermijdelijk gespeeld worden met scenario’s die de paradox van de ouderdom oplossen. Rationeel en bezonnen. Scenario’s die ouderen vrolijk laten gaan. Ik wees al op de mogelijkheid van funeral cruises. Het lijkt makaber, maar mensen moeten weer leren sterven, met stijl, anders hebben ze ook nooit geleefd.
Dit alles natuurlijk gezegd zijnde, vanuit het feit dat ook ondergetekende de 45 ruimschoots gepasseerd is, en het verlies aan hersencellen misschien compenseert met pathetische tirades.
Johan Sanctorum
Johan Sanctorum 
Homaar, de idee dat alleen 45-plussers in staat zijn om tijd en geld op te brengen voor een trip met zo’n pakketboot is achterhaald, Johan. Er zaten heel wat jongeren, vroegjongeren en oudere jongeren op die boot.
Al goed dat hij kapseist? Wat de kapitein eist voor hij kapseist is een sein. Ik vind je verhaal niet kloppen. Het is niet omdat het in onze bovenkamer vanaf de leeftijd van 45 achteruit boert dat we niets meer kunnen. Enfin, je brengt de lezer nodeloos in verwarring en misschien uit je daarmee iets van de stand van zaken van je brein. Zoals je zefl aangeeft in je laatste zin.
Interessante en confronterende visie op het eeuwige conflict tussen jong en oud.
Toch een paar bemerkingen: de “groene koekjes” vormen allicht een speelse verwijzing naar de film “Soylent Green” (1973), waar men in een distopisch tijdperk bejaarden euthanaseert en er droogvoeding van maakt. Maar hier zijn het wel de sukkelaars, niet de welstellende Benidorm-bejaarden. Arme oudjes bestaan namelijk ook.
Twee: de verwijzing naar het verongelukte cruiseschip Costa Concordia hoefde voor mij niet echt. Het geeft wat ruis aan het verhaal van JS, en er is ook nog zoiets als respect voor de doden.
Een tekst vol waarheden en onwaarheden, soms mooi gezegd en geschreven en dan plots weer vér erover… Zo kennen we nu eenmaal de schrijver Johan in volle ornaat : vol ‘geplaatsheden’ en ‘misplaatstheden’.
Ik vind de mensen van de Club van Boedapest (idem dito de Dalai Lama) niet bepaald mensen die lijden aan dementie.
En er bestaat echt wel zoiets als ‘maturiteit’. Finaal heeft dat weinig vandoen met leeftijd. Er bestaat een graadmeter omtrent het wegen van de zwaarte van ‘depressie’ en waarbij diepingrijpende levenservaringen gekwantificeerd worden in een soort (door)wegingscoëfficiënt(en)-getal. Welnu, ongeacht leeftijd kan iemand echt wel maturiteit en wijsheid opbouwen door de mate waarin aan verschrikkelijke levenservaringen het hoofd kan geboden worden en de manier waarop je dat te boven komt (waarschijnlijk ook al door in iets te geloven dat vaak groter is dan deze wereld en dit leven)…
In jouw tekst komt teveel enkel maar één soort van ouderlingen aan bod.Zij die het té bot maken (of gemaakt hebben en nu ook nog eens op hun wenken moeten worden bediend)… Die zijn er ook. Dat is zeker waar.
Maar er zijn ook andere ‘ouderen’ (de meesten van hen horen bij deze groep). In natuurvolkeren wordt advies gevraagd aan de ‘Raad van Wijze Ouderlingen’.
Direct toch ook even ‘corrigeren’ : in Japan bestond (bestaat nog steeds ?) de traditie om ouderlingen niet teveel macht toe kennen want, inderdaad, oude mensen dementeren of verzuren/verbitteren of ‘compenseren’ teveel waarbij hun leven alleen nog alles determinerend wordt en ze intussen wat afhaken met datgene wat voor jongere mensen belangrijk is. Om dat soort van mentaliteitskloof tussen de generaties te voorkomen was (is?) er in Japan zoiets als ‘afstand nemen van dat soort van ouderlingen’. Maar om het verval aan agitatie tegen dit soort van ouderlingen te counteren sta ik toch een “verlicht kristelijke” attitude voor, maar wel één die zich niet de wet laat dicteren door diezelfde soort ouderlingen.
En direct bij dat begrip ‘kristelijke’ weerom opgemerkt : een kristenheid die zich waarlijk bevrijd heeft van 1700 jaren Rooms-Machiavelliaanse kerk(er) dito de interpretaties van een Romeinse keizer Constantijn die selectief de evangelieteksten heeft gelezen en de – voor hem dan toch “verdomde” – eerste kristenen uit de Romeinse Publieke Spelen heeft ‘gered’ en met hen een duivelspact heeft afgesloten. Met alle gevolgen vandien : inquisitie (zware vervolgingen van diegenen die Jezus’ woord toch echt heel ernstig namen : cfr. Diens Zaligsprekingen), kruistochten, het goedkeuren van oorlog en structurele diefstal niet al te nauw nemen…
Finaal heeft Jezus’ optreden in de tempel geleid naar Zijn dood
aan het Romeinse kruis… terwijl Hij voordoen Petrus nog op zijn plaatste zette door hem te berispen over diens optreden toen Hij gevangen werd genomen en Petrus het oor van één van de soldaten afhouwde. Jezus was een Vredesstichter. En zie : amper 300 jaren later komt er een Romeinse kerk die moord en brand… en in feite het tegenovergestelde doet van wat Jezus in woord en daad tijdens Diens leven heeft geïncarneerd… En ja, die Romeinse kerk doet zulks allemaal “in naam van Jezus en van … God”… en schept daarmee ergernis, één van de zwaarste ‘zonden’… Tja, met wie hebben we hier te doen, he… In het jaar 1000 was het alom geweten, zelfs in kerkelijke kringen, dat de heerschappen in de kerk wel eens van een totaal ander allooi zouden kunnen zijn dan hetgeen waar ze zich voor uitgeven…
Volg het “geld”, en “de rijkdommen” en alles wat de Prins van deze Wereld aan Jezus had aangeboden – en waarvoor Jezus feestelijk bedankt heeft – maken de kerkelijke leiders compromissen. Amper na drie jaren openbaar leven is Jezus van Nazareth door de Wereldlijke Machten ter dood gebracht omwille van Diens getuigenis over ‘een Koninkrijk dat niet van deze wereld is” en omwille van een God die haaks staat op een alomtegenwoordig beeld van die God. De mensen hebben zich een God naar hun eigen beeld en gelijkenis gemaakt. Dat is het probleem.
Je bent nog steeds teveel een zich vrijvechtende Zuid-Nederlander die nog steeds opbokst tegen de kaloten. In Nederland denkt men al meer dan 500 jaar individueel én autonoom en daar hoeft men geen atheist of zelf adeïst te worden om voorgoed afstand te doen van al dat verwerpelijk waartegen jij terecht reageert. Dat autonoom denken en handelen voel je gewoon als je een tijdje in Nederland hebt gewoond hebt. Het proberen waard, zou ik zeggen. Gewoon eens ‘doen’, dat ‘verhuizen naar Nederland’, zou ik zeggen.
Ik snap je reactie ergens wel tegen die wraakroepende god uit het oude testament en die god die de roomse kerk, aan haar priesterkaste , ons eeuwenlang heeft opgelegd met het onderliggend adagium. “Angst werkt beter dan liefde en verwondering”. Zo denken Machiavelliaans handelende leiders. Het pragmatische Oude Rome heeft de kristenen van die eerste eeuwen een flinke loer gedraaid. En ze zijn erin getrapt. Zou er dan echt geen revolte bestaan hebben of zijn er toen doodseskaders geweest en heeft men die pagina uit de geschiedenis doen wissen?
Zo heeft inderdaad de kristenheid zich inderdaad zo’n 1700 jaren lang geuit in datgene wat toch het “Vissentijdperk” wordt genoemd. De zodiacale ‘vissen’-mens is al te onderdanig en wat vaak té slaafs van inborst. De kristenen van het Vissentijdperk zijn ‘gevangen’ door de machthebbers van het Oude Rome dat de evangelieteksten naar haar hand heeft gezet en er blijvend voor gezorgd heeft dat niemand echt de totale zin van het leven van die man, genaamd Jezus van Nazareth, begrepen heeft.
Al die teksten zijn zodanig verhaspeld – en komen enkel gefragmenteerd tot de gelovigen op de epistels en evangelieteksten van de zondagsmissen – dat we de notie verliezen dat de leitboodschap van elke tekst zich tevens ook weerspiegelt in alle andere teksten.
“De Blijde Boodschap” is te belangrijk om haar uit onze eigen handen te geven en haar enkel te doen interpreteren door een kaste die baad in aardse weelde en haar succes enkel maar afmeet op basis van wereldse maatstaven van wat ‘succes’ betekent.
Je gooit het kind met het badwater weg, Johan.
Die vissenmens, zich herkennend in de evangelische boodschap, lijkt dus goed soelaas geweest te zijn voor diegenen die zouden gaan regeren over dit soort van onderdanig mens. Een slavenmoraal heeft dus een welbepaald soort “leiders” dito priesterkaste aangetrokken. Of zijn het die ‘leiders’ geweest die van een bevrijdende Goede en Blijde Boodschap iets verderfelijks slaafs hebben gemaakt : “Houdt gij ze dom, ik zal ze arm houden” zei de burgemeester tegen de priester. Finaal krijg je dan enkel nog priesters die vaak ver over het paard getild worden en als monseignoren in soutane paraderen, zichzelf wat de allure aannemend van een maffiaanse Godfather…
God is terdege totaal anders maar daarvoor moet je jezelf eerst bevrijd hebben van actie-reactie. Klerikalen en antiklerikalen zijn vaak aan elkaar gewaagd omdat ze verknocht blijven aan het machiavellisme en vooral aan de eigen kleine belangen.
Ik wacht nog steeds op uw blauwdruk van een anderssoortige samenleving, Johan.
Zout op de staart leggen van het onhebbelijke is vaak een té gemakkelijk Essay-Oefening.
Nietzsche is helemaal niet mijn lievelingsfilosoof. Ik vrees daarvoor toch nog steeds teveel elke vorm van cryptonazisme, en dus ook in de vorm van het elimineren van … ouderlingen.
“God is dood. Nietsche”.
“Nietzsche is dood. God”.
En intussen ook toch effe zeggen : de Roomse kerk is nu ook zo goed als ‘zo dood als een pier’…
En de Universele Kerk – die echt (cat)holistisch denkt en voelt – zal als een feniks uit diezelfde Romeinse assen verrijzen en zal bestaan uit 1001 denominaties van kristelijke signatuur en zelfs van andere signaturen die evenwel in hun diepste verlangen de kristennaam meer dan waard zijn… meer dan diegenen die zichzelf in die naam wentelen en menen dat ze daarmee ‘onsterfelijk’ zijn en alles kunnen doen wat ze maar willen…
Dit is écht visionair denken.
Een beetje een baldadige tekst, niet? God als de absolute Benidorm Bastard…